3 maart 2008
Armoede bestrijden kan behoorlijk lucratief zijn. Het gedoe rondom Eveline Herfkens, van de VN-ontwikkelingsorganisatie UNDP, maakt dat opnieuw duidelijk. Een woordvoerder van de UNDP beweerde in NRC dat je niet rijk wordt bij de VN, maar het belastingvrije jaarsalaris van 90.000 euro dat Herfkens kreeg was lang niet slecht. Jan Pronk verdiende als speciaal VN-gezant voor Soedan meer dan een ton. Ook bij andere hulporganisaties zijn dergelijke salarissen geen uitzondering.
Niet alleen de buitenwereld heeft moeite met de hoge salarissen, ook in de sector zelf zitten mensen ermee in hun maag. Vorig jaar ontmoette ik in Darfur een Nederlandse hulpverlener. ‘Je zou eens moeten schrijven over onze belachelijk hoge salarissen’, zei hij aan het eind van het gesprek. ‘Vooral de VN betalen buiten proporties. Een beginnende UNDP’er verdient 3000 euro per maand. Dat kan best wat minder.’
De Europese Unie betaalt aan uitgezonden technisch medewerkers ongeveer 6000 euro per maand. De salarissen bij particuliere organisaties als Oxfam Novib en Terre des Hommes liggen niet veel lager. Westers beleidspersoneel verdient daar al snel 3500 euro bruto, met uitschieters naar boven. Directeur Tineke Ceelen van Stichting Vluchteling strijkt ongeveer 6000 euro per maand op. Uitgezonden medewerkers ontvangen daar boven op bijna altijd ook nog eens een extra toelage voor het huren van woonruimte en personeel.
Een van de weinig positieve uitzonderingen is Artsen zonder Grenzen. Daar zijn de salarissen voor medewerkers in het veld extreem laag. Ze beginnen het eerste jaar met 1300 euro bruto per maand, waarna hun salaris slechts heel langzaam oploopt. Medewerkers op het hoofdkantoor in Amsterdam verdienen wat meer, maar lang niet zoveel als in vergelijkbare functies bij de meeste andere hulporganisaties. VSO is een ander voorbeeld van een hulporganisatie met lage salarissen.
Artsen zonder Grenzen hanteert het principe dat ontwikkelingswerk uit ideële motieven moet voortkomen. Geld kan maar een keer gebruikt worden. Elke euro die extra wordt uitgegeven aan het eigen personeel, komt in mindering op het budget voor de armen. Met andere woorden, in het jargon van hulpverleners: door hoge salarissen voor het eigen personeel sterven kinderen die anders gered hadden kunnen worden.
Om de een of andere reden sluiten veel ontwikkelingswerkers hun ogen voor dit mechanisme. ‘Ik vind dat ontwikkelingswerkers best goed mogen verdienen’, zei de hoofdredacteur van Vice Versa, een door een aantal hulporganisaties en de Postcode Loterij gefinancierd blad over ontwikkelingssamenwerking, tijdens een debat dat ik met haar had. ‘De salarissen hoeven niet extreem hoog te zijn, maar je mag er best redelijk van kunnen rondkomen. Als je goede ontwikkelingshulp wil moet je de uitvoerders goed betalen.’
Wat ik mij persoonlijk afvraag is waarom een ontwikkelingswerker meer zou moeten verdienen dan een verpleegster of onderwijskracht in Nederland. Een leerkracht in het basisonderwijs met zeven jaar ervaring verdient in Nederland niet veel meer dan 2500 euro bruto per maand, wat ongeveer modaal is. Is het ontwikkelen van Afrika belangrijker dan het ontwikkelen van Nederland? De salarissen zouden op zijn minst gelijkwaardig moeten zijn.
Daarbij komt dat relatief veel ontwikkelingsprojecten mislukken. Als de afgelopen decennia duidelijk hadden gemaakt dat hulp aan Afrika uitstekend werkt, zou het misschien te rechtvaardigen zijn om de verantwoordelijken meer dan gemiddeld te belonen. Maar dat is niet het geval. Volgens het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken, waaronder Ontwikkelingssamenwerking valt, is slechts een derde van de hulp succesvol. Een derde mislukt en van de rest is het effect onduidelijk. Sommige voorstanders van hulp maken hiervan dat zeventig procent succesvol is, maar dat is creatief omgaan met getallen. Een normaal bedrijf kan met zulke cijfers niet aankomen bij zijn aandeelhouders.
‘Juist de hoge salarissen trekken allerlei carrière-types aan,’ aldus de Nederlandse ontwikkelingswerker in Darfur. Volgens hem is dat een slechte zaak. ‘Idealisme is belangrijk in dit werk. Je moet de drang hebben om echt te willen weten welke vorm van hulp het beste werkt. Helaas is die houding vooral bij mijn beter betaalde collega’s vaak ver te zoeken. Daardoor daalt de kwaliteit van het werk dat hulporganisaties leveren. ‘
De wil om elders ter wereld mensen in nood te helpen is prijzenswaardig. Maar op het moment dat hulp een vorm van business wordt, treedt een twijfelachtig mechanisme in werking. Wie veel geld wil verdienen, moet in het bedrijfsleven een baan zoeken. In de hulpsector horen andere regels te gelden. Meer dan modaal verdienen over de rug van de armen, zou geen enkele ontwikkelingswerker moeten willen.
_________________________________________________________________________________
2 reacties
Comments RSS TrackBack Identifier URI
Gerbert van der Aa 
Maar vergeet niet dat ontwikkelingswerkers in ontwikkelingslanden vaak hoge kosten hebben. Om mijn kinderen redelijk basisonderwijs te laten genieten, in lijn met de NL standaard, moet ik ze wel op een prive school doen hier in Nairobi. Dat doet trouwens iedereen die het wil betalen,incl. heel veel Kenyanen! Nou, die school kost dus wel mooi €10,000 per kind per jaar, jawel tienduizend euro per jaar. Dat zijn ook de fees op de Nederlandse school hier in Nairobi. Komt onder andere door al die ontwikkelingsorganisaties en ambasades die hier zitten en die het schoolgeld van hun employees betalen… maar ik zit als freelancer mooi in een andere hoek, en moet dus alles zelf betalen!
Ook huisvesting (huur) is hier veel duurder: acceptabele huisvesting (secure, comfortable) is joekels duur wederom doordat die ontwikkelings organisaties vaak de huur voor de employees betalen en dus gewoon een hoge huur betalen zonder af te dingen…
Maar don’t get me wrong, ik klaag niet hoor…. het leven hier is prima.
Wim
Nairobi
En dan zijn ontwikkelingsprojecten en contracten meestal van korte duur en moet er tijd en geld besteed worden aan het vinden van een nieuwe baan ; wat als ontwikkelingswerker ook niet altijd eenvoudig is.
Huisvesting na terugkomst is ook niet altijd eenvoudig tenzij je een eigen huis hebt dat je dan weer moet verhuren met alle problemen die daaruit voortkomen.
En dan zijn de leefomstandigheden in veel tropische landen niet altijd zo ideaal en vaak niet bevorderlijk voor de gezondheid. Werken in Afrikaanse, aziatische of vergelijkbare landen is niet te vergelijken met een safari van 2 weken in Kenya, Bali of Costa Rica.
En dan is er nog het veiligheidsaspect waarbij risico’s vaak groot en zijn. Niet alleen de vis wordt duur betaald.
Ik vind dus niet dat ontwikkelingswerkers te veel betaald worden maar ook wel dat vies of zwaar werk of handarbeid nog te laag betaald worden en weinig aanzien heeft.